Skip to main content

UGC NET YOGA Previous year MCQs

 UGC NET YOGA Previous year MCQ with Answer key

NTA UGC NET YOGA- These Junior Research Fellowship & Assistant Professor Eligibility exam held on November 2020. Download UGC NET YOGA Solved MCQ in English.

51 Sitting equipoised with a straight body, bending both knees, place one ankle midway between the genitals and anus and placing another ankle above the first one is known as:
A. Padmasana
B. Sukhasana
C. Swastikasana
D. Siddhasana

52. In the stage of “Manonmani”, the prana moves through:

A. Ida Nadi
B. Pingala Nadi
C. Sushumna Nadi
D. Ida and sushumna Nadi

53. What is the width of the cloth used in vastra dhouti according to svatmarama?
A. one ‘angula’
B. two ‘angula’
C. three ‘angula’
D. four ‘anguia’

54. The kleshas which are produced by avidya according to yoga sutra are:

(a) Asmita

(b) Dwesha

(c) Raga 

(d) Ahankar

(e) Krodha

Choose the correct answer from the options given below:

A. (a), (d), (e) only

B. (a), (b), (c) only

C. (a), (c), (d) only

D. (b), (d), (e) only

55. Which are the following practices belongs to shatsampatti?
(a) Vairagya
(b) Shama
(c) Dama
(d) Samadhana
(e) Mumuksutva
Choose the most appropriate answer from the options given below:
A. (a), (b), (c) only
B. (a), (c), (d) only
C. (b), (c), (d) only
D. (d), (e), (a) only

56. According to Sri Krishna, Yoga can remove sorrows by following the combination from among those options given below:

(a) proper sleep
(b) proper work
(c) proper diet
(d) proper education
(e) proper recreation
Choose the correct answer from the options given below:
A. (a), (b), (c), (d) only
B. (a), (b), (d), (e) only
C. (a), (b), (c), (e) only
D. (a), (8), (d), (c) only

57. According to Ishavasyopnishad, devotion to which of the following leads one to darkness?

(a) Vidya only
(b) Avidya only
(c) Both Vidya and Avidya
(d) Neither Vidya nor Avidya
Choose the correct answer from the options given below:
A. (a) and (b) only
B. (a) and (c) only
C. (a) and (d) only
D. (b) and (d) only

58. According to Trishikhibrahman Upanishad prana vayu in human body is mainly located at.

(a) Big Toes
(b) Knees
(c) Thighs
(d) Navel Region
(e) Heart
Choose the correct answer from the options given below:
A. (a), (b) and (c) only
B. (a), (c) and (d) only
C. (a), (d) and (e) only
D. (6), (c) and (d) only

59. According to Shwetashwatar Upanishad, what is possible by “Samyak Utthan” of Panchamahabhoota?

(a) Healthy state
(b) Youthful state
(c) Non occurrence of untimely demise
(d) Revealation of moon
(e) Appearance of sun
Choose the correct answer from the options given below:
A. (a), (b) and (c) only
B. (a), (b) and (d) only
C. (a), (b) and (e) only
D. (b), (d) and (e) only

60. According to Trishikhibrahman Upanishad, Yamas are

(a) Kindness
(b) Forgiveness
(c) Patience
(d) Donation
(e) Vrata
Choose the correct answer from the options given below:
A. (a), (b) and (c) only
B. (a), (b) and (d) only
C. (6), (c) and (d) only
D. (c), (d) and (e) only

61. According to Vashishtha Samhita which grahas move with vayu tatva and agni tatva?

(a) Guru and Rahu
(b) Shukra and Mangal
(c) Budha and Ravi
(d) Chandra and Shani
(e) Shani and Budha
Choose the correct answer from the options given below:
A. (a) and (b) only
B. (b) and (c) only
C. (a) and (d) only
D. (a) and (e) only

62. Voluntary muscles are found in:

(a) Tongue
(b) Beginning of Oesophagus
(c) Posterior part of Oesophagus
(d) Pharynx
(e) Dermis of skin
Choose the correct answer from the options given below:
A. (a), (c) and (d) only
B. (b), (d) and (e) only
C. (a), (c) and (e) only
D. (a), (b) and (d) only

63. Different groups of neurons of respiratory centre are located in:

(a) Pons varolii
(b) Medulla oblongata
(c) Cerebellum
(d) Mid brain
Choose the correct answer from the options given below:
A. (a) and (b) only
B. (c) and (d) only
C. (a) and (c) only
D. (b) and (d) only

64. Which of the following food items contain high percentage of poly unsaturated fatty acids?

(a) Mustard oil
(b) Fish oil
(c) Ghee
(d) Butter
(e) Sesame oil
Choose the correct answer from the options given below:
A. (a), (b) and (c) only
B. (d), (c) and (d) only
C. (c), (a) and (e) only
D. (a), (b) and (e) only

65. Food predominant in which Rasas is beneficial tor petsons of pittaja prakriti and kaphaja prakuti both?

(a) Ratu
(b) Kashaya
(e) Madhura
(d) Tikta
Choose the correct answer from the options given below:
A. (a) and (c) only
B. (a) and (d) only
C. (b) and (d) only
D. (c) and (d) only

66. According to Hatha Pradeepika, the trataka kriya is beneficial in:

(a) Tandra
(b) Netra Roga
(c) Pratishyaya
(d) Vataja Roga
Choose the correct answer from the options given below:
A. (a) and (b) only
B. (b) and (c) only
C. (b) and (d) only
D. (c) and (d) only

67. What is the direct cause of angina?

(a) Aging
(b) Modern life style
(c) Irregular sleeping habits
(d) An inner unrest
Choose the correct answer from the options given below:
A. (a), (b), (c) only
B. (a), (b), (d) only
C. (a), (c), (d) only
D. (b), (c), (d) only

68. Which are the following yogic practices overcome ‘Kaasa’ (cough) according to Hathapradeepika and Gheranda samhita?

(a) Ujjai
(b) Vastradhauti
(c) Mayurasana
(d) Mahamudra
Choose the correct answer from the options given below:
A. (a), (d), (a) only
B. (a), (b), (c) only
C. (d), (e), (a) only
D. (b), (c), (a) only

69. Which are the following qualities are needed for an individual to become a ‘Siddha’ by practising yoga more than a year?

(a) Tyagi
(b) Tapasvi
(c) Mitahari
(d) Bramhacari
(e) Yoga Parayana
Choose the correct answer from the options given below:
A. (a), (c), (d), (e) only
B. (a), (b), (c), (d) only
C. (a), (d), (e), (b) only
D. (b), (c), (d), (e) only

70. Match List-I with List-II:

       List-I           List-II
(a) Dharma    (i) Prakrtilaya
(b) Jnana       (ii) Avighata
(c) Variragya (iii) Urdhwagamana
(d) Aishwarya (iv) Apavarga
Choose the correct answer from the options given below:
(a) (b) (c) (d)
A. (iii) (iv) (i) (ii)
B. (iv) (i) (ii) (iii)
C. (i) (ii) (iii) (iv)
D. (ii) (iii) (iv) (i)

71. Match List-I with List-II

                List-I                List-II
(a) The concept of (i) Aitrey Upnishad Pranarayi
(b) The concept of (ii) Taitriye Upnishad Brahma
(c) The concept of (iii) Ishavasyopnishad Panchakosha
(d) The concept of (iv) Prashnopnishad Karmanishtha
Choose the correct answer from the options given below:
      (a) (b) (c) (d)
A. (iv) (i) (ii) (iii)
B. (iv) (ii) (iii) (i)
C. (i) (ii) (iii) (iv)
D. (ii) (iii) (iv) (i)

72. Match List-I with List-II

              List-I                List-II
(a) Astang Yog (i) Shwotushwatar Upnishad
(b) Shadung youn (ii) Yograj Upnishad
(e) Hatha yoga (iii) Triahikhibrahman Upnishad
(d) Dhyan yoga (iv) Dhyanbindu Upnishad
Choose the correct answer from the options given below:
      (a) (b) (c) (d)
A. (ii) (iii) (iv) (i)
B. (iii) (iv) (ii) (i)
C. (iv) (iii) (ii) (i)
D. (i) (ii) (iii) (iv)

73. Match List-I with List-II

                             List-l                                     List-II

(a) Tatparam Purushakhyatergun vaitrinnyam (i) Sadhanapad

(b) Vitarkabadhana pratipakwhy bhawanam (ii) Samadhipad

(c) Pratynyasya Parchittajnanam                 (iii) Kalvalyapad

(d) Karmushukla Krishnam Yoginetrividhamitresham (iv) Vibhutipad

Choose the correct answer from the options given below:
      (a) (b) (c) (d)
A. (ii) (i) (iv) (iii)
B. (i) (ii) (iii) (iv)
C. (iv) (iii) (ii) (i)
D. (iii) (ii) (i) (iv)

74. Match List-I with List-Il according to Siddha Siddhanta Paddhati:

              List- I         List-II
           (Base)            (Position)
(a) Padagunshthan   (i) Fifteenth
(b) Naabhi               (ii) Tenth
(c) Talvadha            (iii) First
(d) Bhrumadhyadhar (iv) Sixth
(e) Lalatadhar           (v) Twelth
Choose the correct answer from the options given below:
      (a) (b) (c) (d) (e)
A. (i) (iii) (ii) (iv) (v)
B. (ii) (i) (v) (iii) (iv)
C. (iv) (iii) (v) (ii) (i)
D. (iii) (iv) (ii) (v) (i)

75. Match List-I with List-II

        List-I         List-I
(a) Ankaal    (i) Two Gunas
(b) Vayu      (ii) Three Gunas
(e) Teja       (iii) One Gunas
(d) Jala       (iv) Four Gunas
(e) Priithavi (v) Four Gunas
Choose the correct answer from the options given below:
      (a) (b) (c) (d) (e)
A. (ii) (iii) (iv) (i) (v)
B. (i) (iv) (iii) (ii)(v)
C. (iii) (i) (ii) (iv) (v)
D. (iv) (ii)(iii) (i) (v)

Answers- 51- (D), 52- (C), 53- (D), 54- (B), 55- (C), 56- (C), 57- (A), 58- (C), 59- (A), 60- (A), 61- (A), 62- (D), 63- (A), 64- (D), 65- (C), 66- (A), 67- (C), 68- (A), 69- (A), 70- (A), 71- (A), 72- (B), 73- (A), 74- (D), 75- (C)

To be continuous……


Comments

Popular posts from this blog

"рдЪрдХ्рд░ " - рдоाрдирд╡ рд╢рд░ीрд░ рдоें рд╡рд░्рдгिрдд рд╢рдХ्рддि рдХेрди्рдж्рд░

7 Chakras in Human Body рд╣рдоाрд░े рд╢рд░ीрд░ рдоें рдк्рд░ाрдг рдКрд░्рдЬा рдХा рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рдк्рд░рд╡ाрд╣ рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдиाрдб़ी рдХे рдПрдХ рдиिрд╢्рдЪिрдд рдоाрд░्рдЧ рдж्рд╡ाрд░ा рд╣ोрддा рд╣ै। рдФрд░ рдПрдХ рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдмिрди्рджु рдкрд░ рдЗрд╕рдХा рд╕ंрдЧрдо рд╣ोрддा рд╣ै। рдпрд╣ рдмिрди्рджु рдк्рд░ाрдг рдЕрдерд╡ा рдЖрдд्рдоिрдХ рд╢рдХ्рддि рдХा рдХेрди्рдж्рд░ рд╣ोрддे рд╣ै। рдпोрдЧ рдоें рдЗрди्рд╣ें рдЪрдХ्рд░ рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдЪрдХ्рд░ рд╣рдоाрд░े рд╢рд░ीрд░ рдоें рдКрд░्рдЬा рдХे рдкрд░िрдкрде рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХрд░рддे рд╣ैं। рдпрд╣ рдкрд░िрдкрде рдоेрд░ूрджрдг्рдб рдоें рд╣ोрддा рд╣ै। рдЪрдХ्рд░ рдЙрдЪ्рдЪ рддрд▓ों рд╕े рдКрд░्рдЬा рдХो рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░рддे рд╣ै рддрдеा рдЙрд╕рдХा рд╡िрддрд░рдг рдорди рдФрд░ рд╢рд░ीрд░ рдХो рдХрд░рддे рд╣ै। 'рдЪрдХ्рд░' рд╢рдм्рдж рдХा рдЕрд░्рде-  'рдЪрдХ्рд░' рдХा рд╢ाрдм्рджिрдХ рдЕрд░्рде рдкрд╣िрдпा рдпा рд╡ृрдд्рдд рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै। рдХिрди्рддु рдЗрд╕ рд╕ंрд╕्рдХृрдд рд╢рдм्рдж рдХा рдпौрдЧिрдХ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдЕрд░्рде рдЪрдХ्рд░рд╡ाрдд рдпा рднँрд╡рд░ рд╕े рд╣ै। рдЪрдХ्рд░ рдЕрддीрди्рдж्рд░िрдп рд╢рдХ्рддि рдХेрди्рдж्рд░ों рдХी рдРрд╕ी рд╡िрд╢ेрд╖ рддрд░ंрдЧे рд╣ैं, рдЬो рд╡ृрдд्рддाрдХाрд░ рд░ूрдк рдоें рдЧрддिрдоाрди рд░рд╣рддी рд╣ैं। рдЗрди рддрд░ंрдЧों рдХो рдЕрдиुрднрд╡ рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рд╣рд░ рдЪрдХ्рд░ рдХी рдЕрдкрдиी рдЕрд▓рдЧ рддрд░ंрдЧ рд╣ोрддी рд╣ै। рдЕрд▓рдЧ рдЕрд▓рдЧ рдЪрдХ्рд░ рдХी рддрд░ंрдЧрдЧрддि рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЕрд▓рдЧ рдЕрд▓рдЧ рд░ंрдЧ рдХो рдШूрд░्рдгрдирд╢ीрд▓ рдк्рд░рдХाрд╢ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЗрди्рд╣ें рджेрдЦा рдЬाрддा рд╣ै। рдпोрдЧिрдпों рдиे рдЧрд╣рди рдз्рдпाрди рдХी рд╕्рдеिрддि рдоें рдЪрдХ्рд░ों рдХो рд╡िрднिрди्рди рджрд▓ों рд╡ рд░ंрдЧों рд╡ाрд▓े рдХрдорд▓ рдкुрд╖्рдк рдХे рд░ूрдк рдоें рджेрдЦा। рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдпोрдЧрд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдоें рдЗрди рдЪрдХ्рд░ों рдХो 'рд╢рд░ीрд░ рдХा рдХрдорд▓ рдкुрд╖्рдк” рдХрд╣ा рдЧ...

рд╣рдардпोрдЧ рдк्рд░рджीрдкिрдХा рдоें рд╡рд░्рдгिрдд рдк्рд░ाрдгाрдпाрдо

рд╣рдардпोрдЧ рдк्рд░рджीрдкिрдХा рдоें рдк्рд░ाрдгाрдпाрдо рдХो рдХुрдо्рднрдХ рдХрд╣ा рд╣ै, рд╕्рд╡ाрдоी рд╕्рд╡ाрдд्рдоाрд░ाрдо рдЬी рдиे рдк्рд░ाрдгाрдпाрдоों рдХा рд╡рд░्рдгрди рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдХрд╣ा рд╣ै - рд╕ूрд░्рдпрднेрджрдирдоुрдЬ्рдЬाрдпी рд╕ीрдд्рдХाрд░ी рд╢ीрддрд▓्рд░ी рддрдеा।  рднрд╕्рдд्рд░िрдХा рдн्рд░ाрдорд░ी рдоूрд░्рдЪ्рдЫा рдк्рд▓ाрд╡िрдиीрдд्рдпрд╖्рдЯрдХुंрдо्рднрдХा:।। (рд╣рдардпोрдЧрдк्рд░рджीрдкिрдХा- 2/44) рдЕрд░्рдеाрдд् - рд╕ूрд░्рдпрднेрджрди, рдЙрдЬ्рдЬाрдпी, рд╕ीрдд्рдХाрд░ी, рд╢ीрддрд▓ी, рднрд╕्рдд्рд░िрдХा, рдн्рд░ाрдорд░ी, рдоूрд░्рдЫा рдФрд░ рдк्рд▓ाрд╡िрдиी рдоें рдЖрда рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдХुрдо्рднрдХ (рдк्рд░ाрдгाрдпाрдо) рд╣ै। рдЗрдирдХा рд╡рд░्рдгрди рдйिрдо्рди рдк्рд░рдХाрд░ рд╣ै 1. рд╕ूрд░्рдпрднेрджी рдк्рд░ाрдгाрдпाрдо - рд╣рдардпोрдЧ рдк्рд░рджीрдкिрдХा рдоें рд╕ूрд░्рдпрднेрджрди рдпा рд╕ूрд░्рдпрднेрджी рдк्рд░ाрдгाрдпाрдо рдХा рд╡рд░्рдгрди рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै - рдЖрд╕рдиे рд╕ुрдЦрджे рдпोрдЧी рдмрджрдз्рд╡ा рдЪैрд╡ाрд╕рдиं рддрддः।  рджрдХ्рд╖рдиाрдб्рдпा рд╕рдоाрдХृрд╖्рдп рдмрд╣िрд╕्рдеं рдкрд╡рди рд╢рдиै:।।  рдЖрдХेрд╢ाрджाрдирдЦाрдЧ्рд░ाрдЪ्рдЪ рдиिрд░ोрдзाрд╡рдзि рдХ्рд░ुंрднрдпेрдд। рддрддः рд╢рдиैः рд╕рд╡्рдп рдиाрдб्рдпा рд░ेрдЪрдпेрдд् рдкрд╡рди рд╢рдиै:।। (рд╣.рдк्рд░. 2/48/49) рдЕрд░्рдеाрдд- рдкрд╡िрдд्рд░ рдФрд░ рд╕рдорддрд▓ рд╕्рдеाрди рдоें рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рдЖрд╕рди рдмिрдЫाрдХрд░ рдЙрд╕рдХे рдКрдкрд░ рдкрдж्рдоाрд╕рди, рд╕्рд╡рд╕्рддिрдХाрд╕рди рдЖрджि рдХिрд╕ी рдЖрд╕рди рдоें рд╕ुрдЦрдкूрд░्рд╡рдХ рдоेрд░ुрджрдг्рдб, рдЧрд░्рджрди рдФрд░ рд╕िрд░ рдХो рд╕ीрдзा рд░рдЦрддे рд╣ुрдП рдмैрдаेै। рдлिрд░ рджाрд╣िрдиे рдиाрд╕ाрд░рди्рдз्рд░ рдЕрд░्рдеाрдд рдкिंрдЧрд▓ा рдиाрдбी рд╕े рд╢рдиैः рд╢рдиैः рдкूрд░рдХ рдХрд░ें। рдЖрдн्рдпрди्рддрд░ рдХुрдо्рднрдХ рдХрд░ें। рдХुрдо्рднрдХ рдХे рд╕рдордп рдоूрд▓рдмрди्рдз рд╡ рдЬाрд▓рди्рдзрд░рдмрди्рдз рд▓рдЧा рдХрд░ рд░рдЦें।  рдпрдеा рд╢рдХ्рддि рдХुрдо्рднрдХ рдХे рдк...

рд╣рдардпोрдЧрдк्рд░рджीрдкिрдХा рдоें рд╡рд░्рдгिрдд рдоुрдж्рд░ाрдпें, рдмंрдз

  рд╣рдардпोрдЧрдк्рд░рджीрдкिрдХा рдоें рд╡рд░्рдгिрдд рдоुрдж्рд░ाрдпें, рдмंрдз рд╣рдардпोрдЧ рдк्рд░рджीрдкिрдХा рдоें рдоुрдж्рд░ाрдУं рдХा рд╡рд░्рдгрди рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╕्рд╡ाрдоी рд╕्рд╡ाрдд्рдоाрд░ाрдо рдЬी рдиे рдХрд╣ा рд╣ै рдорд╣ाрдоुрдж्рд░ा рдорд╣ाрдмрди्рдзों рдорд╣ाрд╡ेрдзрд╢्рдЪ рдЦेрдЪрд░ी।  рдЙрдб़्рдбीрдпाрдиं рдоूрд▓рдмрди्рдзрд╕्рддрддो рдЬाрд▓ंрдзрд░ाрднिрдз:। (рд╣рдардпोрдЧрдк्рд░рджीрдкिрдХा- 3/6 ) рдХрд░рдгी рд╡िрдкрд░ीрддाрдЦ्рдпा рдмрдЬ़्рд░ोрд▓ी рд╢рдХ्рддिрдЪाрд▓рдирдо्।  рдЗрджं рд╣ि рдоुрдж्рд░ाрджрд╢्рдХ рдЬрд░ाрдорд░рдгрдиाрд╢рдирдо्।।  (рд╣рдардпोрдЧрдк्рд░рджीрдкिрдХा- 3/7) рдЕрд░्рдеाрдд рдорд╣ाрдоुрдж्рд░ा, рдорд╣ाрдмंрдз, рдорд╣ाрд╡ेрдз, рдЦेрдЪрд░ी, рдЙрдб्рдбीрдпाрдирдмрди्рдз, рдоूрд▓рдмрди्рдз, рдЬाрд▓рди्рдзрд░рдмрди्рдз, рд╡िрдкрд░ीрддрдХрд░рдгी, рд╡рдЬ़्рд░ोрд▓ी рдФрд░ рд╢рдХ्рддिрдЪाрд▓рдиी рдпे рджрд╕ рдоुрдж्рд░ाрдпें рд╣ैं। рдЬो рдЬрд░ा (рд╡ृрдж्рдзा рдЕрд╡рд╕्рдеा) рдорд░рдг (рдоृрдд्рдпु) рдХा рдиाрд╢ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рд╣ै। рдЗрдирдХा рд╡рд░्рдгрди рдиिрдо्рди рдк्рд░рдХाрд░ рд╣ै।  1. рдорд╣ाрдоुрдж्рд░ा- рдорд╣ाрдоुрдж्рд░ा рдХा рд╡рд░्рдгрди рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╣рдардпोрдЧ рдк्рд░рджीрдкिрдХा рдоें рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै- рдкाрджрдоूрд▓ेрди рд╡ाрдоेрди рдпोрдиिं рд╕рдо्рдкीрдб्рдп рджрдХ्рд╖िрдгрдо्।  рдк्рд░рд╕ाрд░िрддं рдкрдж рдХृрдд्рдпा рдХрд░ाрдн्рдпां рдзाрд░рдпेрджृрдврдо्।।  рдХंрдаे рдмंрдзं рд╕рдоाрд░ोрдк्рдп рдзाрд░рдпेрдж्рд╡ाрдпुрдоूрд░्рдз्рд╡рддः।  рдпрдеा рджрдг्рдбрд╣рддः рд╕рд░्рдкों рджंрдбाрдХाрд░ः рдк्рд░рдЬाрдпрддे  рдЛрдЬ्рд╡ीрднूрддा рддрдеा рд╢рдХ्рддि: рдХुрдг्рдбрд▓ी рд╕рд╣рд╕ा рднрд╡ेрддрдд् ।।  (рд╣рдардпोрдЧрдк्рд░рджीрдкिрдХा- 3/9,10)  рдЕрд░्рдеाрдд् рдмाрдпें рдкैрд░ рдХो рдПрдб़ी рдХो рдЧुрджा рдФрд░ рдЙрдкрд╕्рде рдХे рдордз्рдп рд╕ीрд╡рди рдкрд░ рджृрдв़рддा рд╕े рд▓рдЧाрдХрд░ рджाрд╣िрдиे рдкैрд░ рдХो рдлैрд▓ा рдХрд░ рд░рдЦें...

рд╕िрдж्рдз-рд╕िрдж्рдзांрдд-рдкрдж्рдзрддि рд╕ाрдоाрди्рдп рдкрд░िрдЪрдп

рдк्рд░рдердо рдЙрдкрджेрд╢- рдкिрдг्рдб рдЙрдд्рдкрддि рд╡िрдЪाрд░ рд╕िрдж्рдз-рд╕िрдж्рдзांрдд-рдкрдж्рдзрддि рдЕрдз्рдпाрдп - 2 (рдкिрдг्рдб рд╡िрдЪाрд░) рд╕िрдж्рдз-рд╕िрдж्рдзांрдд-рдкрдж्рдзрддि рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдиौ рдЪрдХ्рд░ो рдХे рдиाрдо 1. рдм्рд░рд╣рдордЪрдХ्рд░ - рдоूрд▓ाрдзाрд░ рдоे рд╕्рдеिрдд рд╣ै, рдХाрдордиाрдУं рдХी рдкूрд░्рддि рд╣ोрддी рд╣ैं। 2. рд╕्рд╡ाрдзिрд╖्рдаाрди рдЪрдХ्рд░ - рдЗрд╕рд╕े рд╣рдо рдЪीрдЬो рдХो рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ै। 3. рдиाрднी рдЪрдХ्рд░ - рд╕िрдж्рдзि рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рд╣ोрддी рд╣ै। 4. рдЕрдиाрд╣рдд рдЪрдХ्рд░ - рд╣ृрджрдп рдоें рд╕्рдеिрдд рд╣ोрддा рд╣ै। 5. рдХрдг्рдардЪрдХ्рд░ - рд╡िрд╢ुрдж्рдзि-рд╕ंрдХрд▓्рдк рдкूрд░्рддि, рдЖрд╡ाрдЬ рдордзुрд░ рд╣ोрддी рд╣ै। 6. рддाрд▓ुрдЪрдХ्рд░ -  рдШрдЯिрдХा рдоें, рдЬिрд╣्рд╡ा рдХे рдоूрд▓ рднाрдЧ рдоें,  рд▓рдп рд╕िрдж्рдзि рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддी рд╣ै। 7. рдн्рд░ुрдЪрдХ्рд░ -     рдЖрдЬ्рдЮा рдЪрдХ्рд░ - рд╡ाрдгी рдХी рд╕िрдж्рдзि рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддी рд╣ै। 8. рдиिрд░्рд╡ाрдгрдЪрдХ्рд░ - рдм्рд░рд╣рдорд░рди्рдз्рд░, рд╕рд╣рд╕्рдд्рд░ाрд░ рдЪрдХ्рд░, рдоोрдХ्рд╖ рдк्рд░ाрдк्рддि 9. рдЖрдХाрд╢ рдЪрдХ्рд░ - рд╕рд╣рд╕्рдд्рд░ाрд░рдЪрдХ्рд░ рдХे рдКрдкрд░,  рднрдп- рдж्рд╡ेрд╖ рдХी рд╕рдоाрдк्рддि рд╣ोрддी рд╣ै। рд╕िрдж्рдз-рд╕िрдж्рдзांрдд-рдкрдж्рдзрддि рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╕ोрд╣рд▓ рдЖрдзाрд░ (1) рдкाрджांрдЧुрд╖्рда рдЖрдзाрд░ (2) рдоूрд▓ाрдзाрд░ (3) рдЧुрджाрдж्рд╡ाрд░ рдЖрдзाрд░ (4) рдоेрдж् рдЖрдзाрд░ (5) рдЙрдб्рдбिрдпाрди рдЖрдзाрд░ (6) рдиाрднी рдЖрдзाрд░ (7) рд╣ृрджрдпाрдзाрд░ (8) рдХрдг्рдаाрдзाрд░ (9) рдШрдЯिрдХाрдзाрд░ (10) рддाрд▓ु рдЖрдзाрд░ (11) рдЬिрд╣्рд╡ा рдЖрдзाрд░ (12) рдн्рд░ूрдордз्рдп рдЖрдзाрд░ (13) рдиाрд╕िрдХा рдЖрдзाрд░ (14) рдиाрд╕ाрдоूрд▓ рдХрдкाрдЯ рдЖрдзाрд░ (15) рд▓рд▓ाрдЯ рдЖрдзाрд░ (16) рдм्рд░рд╣рдорд░ंрдз्рд░ рдЖрдзाрд░ рд╕िрдж्рдз...

рдЪिрдд्рдд рд╡िрдХ्рд╖ेрдк | рдпोрдЧाрди्рддрд░ाрдп

рдЪिрдд्рдд рд╡िрдХ्рд╖ेрдкों рдХो рд╣ी рдпोрдЧाрди्рддрд░ाрдп ' рдХрд╣рддे рд╣ै рдЬो рдЪिрдд्рдд рдХो рд╡िрдХ्рд╖िрдк्рдд рдХрд░рдХे рдЙрд╕рдХी рдПрдХाрдЧ्рд░рддा рдХो рдирд╖्рдЯ рдХрд░ рджेрддे рд╣ैं рдЙрди्рд╣ें рдпोрдЧाрди्рддрд░ाрдп рдЕрдерд╡ा рдпोрдЧ рдХे рд╡िрдз्рди рдХрд╣ा рдЬाрддा।  'рдпोрдЧрд╕्рдп рдЕрди्рддः рдордз्рдпे рдЖрдпाрди्рддि рддे рдЕрди्рддрд░ाрдпाः'।  рдпे рдпोрдЧ рдХे рдордз्рдп рдоें рдЖрддे рд╣ैं рдЗрд╕рд▓िрдпे рдЗрди्рд╣ें рдпोрдЧाрди्рддрд░ाрдп рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рд╡िрдШ्рдиों рд╕े рд╡्рдпрдеिрдд рд╣ोрдХрд░ рдпोрдЧ рд╕ाрдзрдХ рд╕ाрдзрдиा рдХो рдмीрдЪ рдоें рд╣ी рдЫोрдб़рдХрд░ рдЪрд▓ рджेрддे рд╣ैं। рд╡िрдз्рди рдЖрдпें рд╣ी рдирд╣ीं рдЕрдерд╡ा рдпрджि рдЖ рдЬाрдпें рддो рдЙрдирдХो рд╕рд╣рдиे рдХी рд╢рдХ्рддि рдЪिрдд्рдд рдоें рдЖ рдЬाрдпे, рдРрд╕ी рджрдпा рдИрд╢्рд╡рд░ рд╣ी рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै। рдпрд╣ рддो рд╕рдо्рднрд╡ рдирд╣ीं рдХि рд╡िрдз्рди рди рдЖрдпें। “рд╢्рд░ेрдпांрд╕ि рдмрд╣ुрд╡िрдз्рдиाрдиि' рд╢ुрднрдХाрд░्рдпों рдоें рд╡िрдз्рди рдЖрдпा рд╣ी рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЙрдирд╕े рдЯрдХрд░ाрдиे рдХा рд╕ाрд╣рд╕ рдпोрдЧрд╕ाрдзрдХ рдоें рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП। рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдЕрдиुрдХрдо्рдкा рд╕े рдпрд╣ рд╕рдо्рднрд╡ рд╣ोрддा рд╣ै।  рд╡्рдпाрдзिрд╕्рдд्рдпाрдирд╕ंрд╢рдпрдк्рд░рдоाрджाрд▓рд╕्рдпाрд╡िрд░рддिрдн्рд░ाрди्рддिрджрд░्рд╢рдиाрд▓рдм्рдзрднूрдоिрдХрдд्рд╡ाрдирд╡рд╕्рдеिрддрдд्рд╡ाрдиि рдЪिрдд्рддрд╡िрдХ्рд╖ेрдкाрд╕्рддेрд╜рди्рддрд░ाрдпाः (рдпोрдЧрд╕ूрдд्рд░ - 1/30) рдпोрдЧрд╕ूрдд्рд░ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЪिрдд्рдд рд╡िрдХ्рд╖ेрдкों  рдпा рдЕрди्рддрд░ाрдпों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рдиौ рд╣ैं- рд╡्рдпाрдзि, рд╕्рдд्рдпाрди, рд╕ंрд╢рдп, рдк्рд░рдоाрдж, рдЖрд▓рд╕्рдп, рдЕрд╡िрд░рддि, рдн्рд░ाрди्рддिрджрд░्рд╢рди, рдЕрд▓рдм्рдзрднूрдоिрдХрдд्рд╡ рдФрд░ рдЕрдирд╡рд╕्рдеिрддрдд्рд╡। рдЙрдХ्рдд рдиौ рдЕрди्рддрд░ाрдп рд╣ी рдЪिрдд्рдд рдХो рд╡िрдХ्рд╖िрдк्рдд рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЕрддः рдпे рдпोрдЧрд╡िрд░ोрдзी рд╣ैं рдЗрди्рд╣ें рдпोрдЧ рдХे рдорд▓...

рдпोрдЧрд╡рд╢िрд╖्рда рдЧ्рд░рди्рде рдХा рд╕ाрдоाрди्рдп рдкрд░िрдЪрдп

рдоुрдЦ्рдп рд╡िрд╖рдп- 1. рдордиोрджैрд╣िрдХ рд╡िрдХाрд░, 2. рдоोрдХ्рд╖ рдХे рдЪाрд░ рдж्рд╡ाрд░рдкाрд▓, 3. рдЬ्рдЮाрди рдХी рд╕рдк्рддрднूрдоि, 4. рдз्рдпाрди рдХे рдЖрда рдЕंрдЧ, 5. рдпोрдЧ рдоाрд░्рдЧ рдХे рд╡िрдШ्рди, 6. рд╢ुрдХ्рд░рджेрд╡ рдЬी рдХी рдоोрдХ्рд╖ рдЕрд╡рдзाрд░рдгा  1. рдпोрдЧ рд╡рд╢िрд╖्рда рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдордиोрджैрд╣िрдХ рд╡िрдХाрд░- рдорди рдХे рджूрд╖िрдд рд╣ोрдиे рдкрд░ 'рдк्рд░ाрдгрдордп рдХोрд╖' рджूрд╖िрдд рд╣ोрддा рд╣ैं, 'рдк्рд░ाрдгрдордп' рдХे рджूрд╖िрдд рд╣ोрдиे рд╕े 'рдЕрди्рдирдордп рдХोрд╖' рдЕрд░्рдеाрдд 'рд╢рд░ीрд░' рджूрд╖िрдд рд╣ोрддा рд╣ै, рдЗрд╕े рд╣ी рдордиोрджैрд╣िрдХ рд╡िрдХाрд░ рдХрд╣рддे рд╣ैं:- рдорди -> рдк्рд░ाрдг -> рдЕрди्рдирдордп (рд╢рд░ीрд░) рдпोрдЧ рд╡рд╢िрд╖्рда рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЖрдзि- рд╡्рдпाрдзि рдХी рдЕрд╡рдзाрд░рдгा- Concept of Adhis and Vyadhis рдЖрдзि- рдЕрд░्рдеाрдд- рдоाрдирд╕िрдХ рд░ोрдЧ > рдордиोрджैрд╣िрдХ рд╡िрдХाрд░ > рд╡्рдпाрдзि- рдЕрд░्рдеाрдд- рд╢ाрд░ीрд░िрдХ рд░ोрдЧ рдЖрдзि рдПрд╡ं рд╡्рдпाрдзि рдХा рд╕ंрдмंрдз рдкंрдЪрдХोрд╖ों рд╕े рд╣ै: рдЖрдзि- (Adhis) 1. рдЖрдиंрджрдордп рдХोрд╖:- рдЗрд╕ рдХोрд╖ рдоें рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдХी рдХोрдИ рд╣ाрдиि рдирд╣ीं рд╣ोрддी рдЗрд╕рдоें рд╡ाрдд, рдкिрдд рд╡ рдХрдл рдХी рд╕рдорд░ूрдкрддा рд░рд╣рддी рд╣ै। 2. рд╡िрдЬ्рдЮाрдирдордп рдХोрд╖:- рдЗрд╕ рдХोрд╖ рдоें рдХुрдЫ рджोрд╖ों рдХी рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдк्рд░ाрд░ंрдн рд╣ोрддी рд╣ै। рдЗрд╕рдоें рдЕрднी рд░ोрдЧ рдирд╣ीं рдмрди рдкाрддे рдХ्рдпोंрдХि рдЗрд╕рдоें рджोрд╖ों рдХी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдаीрдХ рджिрд╢ा рдоें рдирд╣ीं рд╣ो рдкाрддी। 3. рдордиोрдордп рдХोрд╖:- рдЗрд╕ рдХोрд╖ рдоें рд╡ाрдд, рдкिрдд рд╡ рдХрдл рдХी рдЕрд╕рдо рд╕्рдеिрддि рд╢ुрд░ू рд╣ोрддी рд╣ै рдпрд╣ीं рдкрд░ 'рдЖрдзि' рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рд╣ोрддी рд╣ै। (рдЖрдзि= рдоाрди...

рдЪिрдд्рдд | рдЪिрдд्рддрднूрдоि | рдЪिрдд्рддрд╡ृрдд्рддि

 рдЪिрдд्рдд  рдЪिрдд्рдд рд╢рдм्рдж рдХी рд╡्рдпुрдд्рдкрдд्рддि 'рдЪिрддि рд╕ंрдЬ्рдЮाрдиे' рдзाрддु рд╕े рд╣ुрдИ рд╣ै। рдЬ्рдЮाрди рдХी рдЕрдиुрднूрддि рдХे рд╕ाрдзрди рдХो рдЪिрдд्рдд рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдЬीрд╡ाрдд्рдоा рдХो рд╕ुрдЦ рджुःрдЦ рдХे рднोрдЧ рд╣ेрддु рдпрд╣ рд╢рд░ीрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдЖ рд╣ै। рдордиुрд╖्рдп рдж्рд╡ाрд░ा рдЬो рднी рдЕрдЪ्рдЫा рдпा рдмुрд░ा рдХрд░्рдо рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै, рдпा рд╕ुрдЦ рджुःрдЦ рдХा рднोрдЧ рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै, рд╡рд╣ рдЗрд╕ рд╢рд░ीрд░ рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╣ी рд╕рдо्рднрд╡ рд╣ै। рдХрд╣ा рднी рдЧрдпा  рд╣ै 'рд╢рд░ीрд░рдоाрдж्рдпं рдЦрд▓ु рдзрд░्рдорд╕ाрдзрдирдо्' рдЕрд░्рдеाрдд рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдХाрд░्рдп рдХो рдХрд░рдиे рдХा рд╕ाрдзрди рдпрд╣ рд╢рд░ीрд░ рд╣ी рд╣ै। рдЗрд╕ рд╢рд░ीрд░ рдоें рдХрд░्рдо рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे рджो рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рд╕ाрдзрди рд╣ैं, рдЬिрди्рд╣ें рдмाрд╣्рдпрдХрд░рдг рд╡ рдЕрди्рддःрдХрд░рдг рдХे рдиाрдо рд╕े рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै। рдмाрд╣्рдпрдХрд░рдг рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рд╣рдоाрд░ी 5 рдЬ्рдЮाрдиेрди्рдж्рд░िрдпां рдПрд╡ं 5 рдХрд░्рдоेрди्рдж्рд░िрдпां рдЖрддी рд╣ैं। рдЬिрдирдХा рд╡्рдпाрдкाрд░ рдмाрд╣рд░ рдХी рдУрд░ рдЕрд░्рдеाрдд рд╕ंрд╕ाрд░ рдХी рдУрд░ рд╣ोрддा рд╣ै। рдмाрд╣्рдп рд╡िрд╖рдпों рдХे рд╕ाрде рдЗрди्рдж्рд░िрдпों рдХे рд╕рдо्рдкрд░्рдХ рд╕े рдЕрди्рддрд░ рд╕्рдеिрдд рдЖрдд्рдоा рдХो рдЬिрди рд╕ाрдзрдиों рд╕े рдЬ्рдЮाрди - рдЕрдЬ्рдЮाрди рдпा рд╕ुрдЦ - рджुःрдЦ рдХी рдЕрдиुрднूрддि рд╣ोрддी рд╣ै, рдЙрди рд╕ाрдзрдиों рдХो рдЕрди्рддःрдХрд░рдг рдХे рдиाрдо рд╕े рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै। рдпрд╣ी рдЕрди्рддःрдХрд░рдг рдЪिрдд्рдд рдХे рдЕрд░्рде рдоें рд▓िрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдпोрдЧ рджрд░्рд╢рди рдоें рдорди, рдмुрдж्рдзि, рдЕрд╣ंрдХाрд░ рдЗрди рддीрдиों рдХे рд╕рдо्рдоिрд▓िрдд рд░ूрдк рдХो рдЪिрдд्рдд рдХे рдиाрдо рд╕े рдк्рд░рджрд░्рд╢िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдкрд░рди्рддु рд╡ेрджाрди्рдд рджрд░्рд╢рди рдЕрди्рддःрдХрд░рдг рдЪрддुрд╖्рдЯрдп рдХी...

рдШेрд░рдг्рдб рд╕ंрд╣िрддा рдоें рд╡рд░्рдгिрдд рдзौрддि

рдШेрд░рдг्рдб рд╕ंрд╣िрддा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╖рдЯ्рдХрд░्рдо- рд╖рдЯ्рдХрд░्рдо рдЬैрд╕ा рдиाрдо рд╕े рд╣ी рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ै рдЫः: рдХрд░्рдоो рдХा рд╕рдоूрд╣ рд╡े рдЫः рдХрд░्рдо рд╣ै- 1. рдзौрддि 2. рд╡рд╕्рддि 3. рдиेрддि 4. рдиौрд▓ि 5. рдд्рд░ाрдЯрдХ 6. рдХрдкाрд▓рднाрддि । рдШेрд░рдг्рдб рд╕ंрд╣िрддा рдоें рд╖рдЯрдХрд░्рдоो рдХा рд╡рд░्рдгрди рд╡िрд╕्рддृрдд рд░ूрдк рдоें рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдЬिрдирдХा рдлрд▓ рд╕рд╣िрдд рд╡рд░्рдгрди рдиिрдо्рди рдк्рд░рдХाрд░ рд╣ै। 1. рдзौрддि   рдШेрд░рдг्рдб рд╕ंрд╣िрддा рдоें рд╡рд░्рдгिрдд рдзौрддि-   рдзौрддि рдЕрд░्рдеाрдд рдзोрдиा (рд╕рдлाрдИ рдХрд░рдиा) рдЬैрд╕ा рдХि рдиाрдо рд╕े рд╣ी рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ो рд░рд╣ा рдЗрд╕рд╕े рдЕрди्рддःрдХрд░рдг рдХी рд╕рдлाрдИ рдХी рдЬाрддी рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЗрд╕рдХा рдиाрдо рдзौрддि рдкрдб़ा। рдШेрд░рдг्рдб рд╕ंрд╣िрддा рдоें рдорд╣рд░्рд╖ि рдШेрд░рдг्рдб рдиे рдЪाрд░ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдзौрддि рдХा рд╡рд░्рдгрди рдХिрдпा рд╣ै- (рдХ) рдЕрди्рдд: рдзौрддि  (рдЦ) рджрди्рдд рдзौрддि (рдЧ) рд╣ृрдж рдзौрддि (рдШ) рдоूрд▓рд╢ोрдзрди (рдХ) рдЕрди्рдд: рдзौрддि-   рдЕрди्рдд:рдХा рдЕрд░्рде рдЖंрддрд░िрдХ рдпा рднीрддрд░ी рддрдеा рдзौрддि рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै рдзोрдиा рдпा рд╕рдлाрдИ рдХрд░рдиा। рд╡рд╕्рддुрдд: рд╢рд░ीрд░ рдФрд░ рдорди рдХो рд╡िрдХाрд░ рд░рд╣िрдд рдмрдиाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╢ुрдж्рдзिрдХрд░рдг рдЕрдд्рдпрди्рдд рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै। рдЕрди्рдд: рдХрд░рдг рдХी рд╢ुрдж्рдзि рдХे рд▓िрдП рдЪाрд░ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдЕрди्рдд: рдзौрддि рдмрддाрдИ рдЧрдИ рд╣ै- 1. рд╡ाрддрд╕ाрд░ рдЕрди्рдд: рдзौрддि 2. рд╡ाрд░िрд╕ाрд░ рдЕрди्рдд: рдзौрддि 3. рдЕрдЧ्рдиिрд╕ाрд░ рдЕрди्рдд: рдзौрддि 4. рдмрд╣िрд╖्рдХृрдд рдЕрди्рдд: рдзौрддि 1. рд╡ाрддрд╕ाрд░ рдЕрди्рдд: рдзौрддि-  рд╡ाрдд рдЕрд░्рдеाрдд рд╡ाрдпु рддрдд्рд╡ рдпा рд╣рд╡ा рд╕े рдЕрди्рддःрдХрд░рдг рдХी рд╕рдлाрдИ рдХрд░рдиा рд╣ी рд╡ाрддрд╕ाрд░ рдЕрди्рдд: рдзौрддि рд╣ै। рдорд╣рд░्рд╖ि ...

рд╕ांрдЦ्рдп рджрд░्рд╢рди рдкрд░िрдЪрдп, рд╕ांрдЦ्рдп рджрд░्рд╢рди рдоें рд╡рд░्рдгिрдд 25 рддрдд्рд╡

рд╕ांрдЦ्рдп рджрд░्рд╢рди рдХे рдк्рд░рдгेрддा рдорд╣рд░्рд╖ि рдХрдкिрд▓ рд╣ै рдпрд╣ाँ рдкрд░ рд╕ांрдЦ्рдп рд╢рдм्рдж рдХा рдЕрд░्рде рдЬ्рдЮाрди рдХे рдЕрд░्рде рдоें рд▓िрдпा рдЧрдпा рд╕ांрдЦ्рдп рджрд░्рд╢рди рдоें рдк्рд░рдХृрддि рдкुрд░ूрд╖ рд╕ृрд╖्рдЯि рдХ्рд░рдо рдмрди्рдзрдиों рд╡ рдоोрдХ्рд╖ рдХाрд░्рдп - рдХाрд░рдг рд╕िрдж्рдзाрди्рдд рдХा рд╕рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╡рд░्рдгрди рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдЗрд╕рдХा рд╕ंрдХ्рд╖ेрдк рдоें рд╡рд░्рдгрди рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╣ै। 1. рдк्рд░рдХृрддि-  рд╕ांрдЦ्рдп рджрд░्рд╢рди рдоें рдк्рд░рдХृрддि рдХो рдд्рд░िрдЧुрдг рдЕрд░्рдеाрдд рд╕рдд्рд╡, рд░рдЬ, рддрдо рддीрди рдЧुрдгों рдХे рд╕рдо्рдоिрд▓िрдд рд░ूрдк рдХो рдд्рд░िрдЧुрдг рдХी рд╕ंрдЬ्рдЮा рджी рдЧрдпी рд╣ै। рд╕ांрдЦ्рдп рджрд░्рд╢рди рдоें рдЗрди рддीрди рдЧुрдгो рдХों рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рддрдеा рдЕрддेрдирдж्рд░िрдп рдоाрдиा рдЧрдпा рд╕рдд्рд╡ рдЧुрдгो рдХा рдХाрд░्рдп рд╕ुрдЦ рд░рдЬोрдЧुрдг рдХा рдХाрд░्рдп рд▓ोрдн рдмрддाрдпा рдЧрдпा рд╕рдд्рд╡ рдЧुрдг рд╕्рд╡рдЪ्рдЫрддा рдПрд╡ं рдЬ्рдЮाрди рдХा рдк्рд░рддीрдХ рд╣ै рдпрд╣ рдЧुрдг рдЙрд░्рдз्рд╡рдЧрдорди рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा рд╣ै। рдЗрд╕рдХी рдк्рд░рдмрд▓рддा рд╕े рдкुрд░ूрд╖ рдоें рд╕рд░рд▓рддा рдк्рд░ीрддि,рдЕрджा,рд╕рди्рддोрд╖ рдПрд╡ं рд╡िрд╡ेрдХ рдХे рд╕ुрдЦрдж рднाрд╡ो рдХी рдЙрдд्рдкрдд्рддि рд╣ोрддी рд╣ै।    рд░рдЬोрдЧुрдг рджुःрдЦ рдЕрдерд╡ा рдЕрд╢ाрди्рддि рдХा рдк्рд░рддीрдХ рд╣ै рдЗрд╕рдХी рдк्рд░рдмрд▓рддा рд╕े рдкुрд░ूрд╖ рдоें рдоाрди, рдордж, рд╡ेрд╖ рддрдеा рдХ्рд░ोрдз рднाрд╡ рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрддे рд╣ै।    рддрдоोрдЧुрдг рджुрдЦ рдПрд╡ं рдЕрд╢ाрди्рддि рдХा рдк्рд░рддीрдХ рд╣ै рдпрд╣ рдЧुрдг рдЕрдзोрдЧрдорди рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा рд╣ै рддрдеा рдЗрд╕рдХी рдк्рд░рдмрд▓рддा рд╕े рдоोрд╣ рдХी рдЙрдд्рдкрдд्рддि рд╣ोрддी рд╣ै рдЗрд╕ рдоोрд╣ рд╕े рдкुрд░ूрд╖ рдоें рдиिрдж्рд░ा, рдк्рд░рд╕ाрдж, рдЖрд▓рд╕्рдп, рдоुрд░्рдЫा, рдЕрдХрд░्рдордг्рдпрддा рдЕрдерд╡ा рдЙрджाрд╕ीрдирддा рдХे рднाрд╡ рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрддे рд╣ै рд╕ा...

рд╣рдардпोрдЧ рдк्рд░рджीрдкिрдХा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╖рдЯ्рдХрд░्рдо

рд╣рдардк्рд░рджीрдкिрдХा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╖рдЯ्рдХрд░्рдо рд╣рдардпोрдЧрдк्рд░рджीрдкिрдХा рд╣рдардпोрдЧ рдХे рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдЧ्рд░рди्рдеों рдоें рд╕े рдПрдХ рд╣ैं। рдЗрд╕ рдЧ्рд░рди्рде рдХे рд░рдЪрдпिрддा рдпोрдЧी рд╕्рд╡ाрдд्рдоाрд░ाрдо рдЬी рд╣ैं। рд╣рдардпोрдЧ рдк्рд░рджीрдкिрдХा рдХे рдж्рд╡िрддीрдп рдЕрдз्рдпाрдп рдоें рд╖рдЯрдХрд░्рдоों рдХा рд╡рд░्рдгрди рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рд╖рдЯрдХрд░्рдоों рдХा рд╡рд░्рдгрди рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╕्рд╡ाрдоी рд╕्рд╡ाрдд्рдоाрд░ाрдо  рдЬी рдХрд╣рддे рд╣ैं - рдзौрддिрд░्рдмрд╕्рддिрд╕्рддрдеा рдиेрддिрд╕्рдд्рд░ाрдЯрдХं рдиौрд▓िрдХं рддрдеा।  рдХрдкाрд▓рднाрддिрд╢्рдЪैрддाрдиि рд╖рдЯ्рдХрд░्рдоाрдгि рдк्рд░рдЪрдХ्рд╖рддे।। (рд╣рдардпोрдЧ рдк्рд░рджीрдкिрдХा-2/22) рдЕрд░्рдеाрдд- рдзौрддि, рдмрд╕्рддि, рдиेрддि, рдд्рд░ाрдЯрдХ, рдиौрд▓ि рдФрд░ рдХрдкाрд▓рднोंрддि рдпे рдЫ: рдХрд░्рдо рд╣ैं। рдмुрдж्рдзिрдоाрди рдпोрдЧिрдпों рдиे рдЗрди рдЫः рдХрд░्рдоों рдХो рдпोрдЧрдоाрд░्рдЧ рдоें рдХрд░рдиे рдХा рдиिрд░्рджेрд╢ рдХिрдпा рд╣ै। рдЗрди рдЫрд╣ рдХрд░्рдоों рдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рдЧрдЬрдХрд░рдгी рдХा рднी рд╣рдардпोрдЧрдк्рд░рджीрдкिрдХा рдоें рд╡рд░्рдгрди рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рд╡ैрд╕े рдЧрдЬрдХрд░рдгी рдзौрддिрдХрд░्рдо рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рд╣ी рдЖ рдЬाрддी рд╣ै। рдЗрдирдХा рд╡рд░्рдгрди рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рд╣ै 1. рдзौрддि-  рдзौँрддि рдХ्рд░िрдпा рдХी рд╡िрдзि рдФрд░  рдЗрд╕рдХे рд▓ाрдн рдПрд╡ं рд╕ाрд╡рдзाрдиी- рдзौँрддिрдХрд░्рдо рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рд╣рдардпोрдЧ рдк्рд░рджीрдкिрдХा рдоें рдХेрд╡рд▓ рд╡рд╕्рдд्рд░ рдзौрддि рдХा рд╣ी рд╡рд░्рдгрди рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдзौрддि рдХ्рд░िрдпा рдХा рд╡рд░्рдгрди рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдпोрдЧी рд╕्рд╡ाрдд्рдоाрд░ाрдо рдЬी рдХрд╣рддे рд╣ैं- рдЪрддुрд░ंрдЧुрд▓ рд╡िрд╕्рддाрд░ं рд╣рд╕्рддрдкंрдЪрджрд╢ाрдпрддрдо। . рдЧुрд░ूрдкрджिрд╖्рдЯрдоाрд░्рдЧेрдг рд╕िрдХ्рддं рд╡рд╕्рдд्рд░ं рд╢рдиैрд░्рдЧрд╕ेрдд्।।  рдкुрдиः рдк्рд░рдд्рдпाрд╣рд░ेрдЪ्рдЪैрддрджुрджिрддं рдз...